Leasing jako sposób finansowania inwestycji

Leasing stał się popularnym źródłem finansowania projektów inwestycyjnych w przedsiębiorstwach. Według danych Związku Polskiego Leasingu (Wyniki branży leasingowej, 2020 rok) łączne aktywa sfinansowane leasingiem w 2020 r. osiągnęły wartość 70,1 mld zł. Największą wartość w strukturze wydatków finansowanych leasingiem odzwierciedlają pojazdy lekkie (47,5% udziału). Na drugim i trzecim miejscu znajdują się aktywa: maszyny i inne urządzenia (29,1% udziału), pojazdy ciężarowe (17,8% udziału). Całkowita wartość aktywnego portfela branży leasingowej wyniosła 160,6 mld zł.

Definicja leasingu – obszar cywilny i księgowy

Kodeks cywilny w art. 709 wskazuje na symetryczność praw i obowiązków umowy leasingu, w której finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

Na gruncie podatkowym (prawo podatkowe) i bilansowym (prawo rachunkowe) rozróżniamy leasing operacyjny i finansowy. Głównym kryterium podziału jest prawo do amortyzacji przedmiotu leasingu. W leasingu finansowym leasingowany przedmiot stanowi środek trwały, który jest ujmowany w ewidencji bilansowej korzystającego. Korzystający ma prawo dokonywać odpisów amortyzacyjnych, które stanowią jego koszt podatkowy. Wysokość odpisów amortyzacyjnych warunkuje stawka amortyzacji oraz wartość początkowa przedmiotu leasingu. Kosztem w leasingu finansowym będą zatem koszty odpisów amortyzacyjnych oraz część odsetkowa raty leasingowej płaconej na rzecz leasingodawcy.

W leasingu operacyjnym leasingowany przedmiot pozostaje przez cały okres leasingu własnością firmy leasingującej, a korzystający nie może wprowadzić tego przedmiotu do ewidencji środków trwałych firmy i odliczać amortyzacji. Kosztem w tego rodzaju leasingu będzie zatem pełna rata leasingowa.

Kryterium spełniające warunki leasingu operacyjnego odnoszą się do:

• czasu umowy – musi być zawarta na czas oznaczony, odpowiadający co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji,
• sumy opłat netto plus ceny sprzedaży netto, co najmniej wartości początkowej przedmiotu umowy.

Normatywny okres amortyzacji to okres, w którym środek trwały zostaje całkowicie zamortyzowany, bez stosowania dodatkowych wskaźników czy indywidualnych okresów amortyzacji.

Kalkulacja i rozliczenie umowy leasingowej

Poprzez zawarcie umowy leasingowej określa się jej główne parametry:

• wartość przedmiotu leasingu,
• opłata wstępna,
• okres leasingu,
• wartość końcowa,
• wartość miesięcznej opłaty leasingowej.

Pierwsze trzy parametry są w miarę oczywiste. Czas umowy warunkujący leasing operacyjny został zdefiniowany powyżej, natomiast doprecyzowania wymagają dwa ostatnie parametry.

Wartość końcowa przedmiotu leasingu wymaga prawidłowego ustalenia ceny. Przepisy podatkowe wskazują na hipotetyczną wartość netto jako wartość początkową pomniejszoną o odpisy amortyzacyjne obliczone według metody degresywnej z uwzględnieniem współczynnika degresywności 3. W sytuacji gdy cena ta będzie niższa od hipotetycznej wartości netto przedmiotu leasingu, określa się w wartość rynkową.

Bardziej skomplikowana jest kalkulacja miesięcznej opłaty leasingowej. Wartość opłat warunkują parametry inżynierii finansowej, takie jak roczna stopa procentowa, składająca się z indeksu (np. WIBOR, EURIBOR) oraz marży finansującego, parametr czasu, wartości początkowej przedmiotu leasingu oraz opłaty wstępnej i wartości końcowej.

Podsumowanie leasing finansowy i operacyjny

Należy również nadmienić, że terminologia leasing finansowy / leasing operacyjny ukształtowana na gruncie przepisów podatkowych nie zawsze ma zastosowanie na gruncie przepisów bilansowych – ustawa o rachunkowości. W większości przypadków leasing kwalifikowany podatkowo jako operacyjny w ujęciu rachunkowym będzie leasingiem finansowym. Standard rachunkowości nr 17 określa siedem warunków, które pozwalają dokonać kwalifikacji leasingu. Spełnienie któregokolwiek z nich powoduje kwalifikacje umowy do leasingu finansowego.